Aile Bülteni
AİLE EĞİTİM BÜLTENİ
Okul Öncesi Dönem Çocuklarda Dikkat Geliştirme
Dikkat Nedir?
Dikkat; bireyin çevresinde olup bitenleri fark etmesi, bilgiyi seçerek işlemden geçirmesi ve belirli bir süre boyunca bir konuya odaklanabilme yeteneğidir. Çocuklarda dikkat gelişimi, sağlam ve güvenli öğrenme süreci ile sosyal ilişkiler için kritik bir unsurdur. Tipik gelişim sürecinde, kısa olan dikkat süresinin yaşla birlikte artış göstermesi beklenmektedir.
Çocuklarda Dikkat Gelişimi Neden Önemlidir?
Dikkat etme; var olan ilgi ve enerjiyi, bir noktaya yöneltmek ve odak noktası saymaktır. Aynı zamanda algılama, hatırlama, öğrenme ve problem çözme gibi tüm zihinsel süreçler için temel bir unsurdur. Bu bağlamda okul öncesi dönemde çocuğun dikkat süreci; bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimiyle yakından ilişkilidir. Dikkati iyi gelişmiş bir çocukta gözlemlenebilecek özellikler şöyle sıralanabilir:
Öğrenme ortamlarında daha etkin olur, yönergeleri daha kolay takip eder ve karşılaştığı durumlara uygun tepkiler verebilir.
Oyun ve etkinliklere daha uzun süre katılım gösterebilir.
Sorumluluklarını uygun şekilde yerine getirebilir.
Sosyal ilişkilerinde daha sabırlı ve uyumlu davranışlar sergileyebilir.
Karşılaştığı sorunu tanımlama, analiz etme ve çözüm üretme süreçlerinde daha aktif rol alabilir.
Okul Öncesi Dönem Çocuklarda Dikkat Geliştirme
Dikkat Türleri
Dikkat farklı türlere sahiptir. Dikkatin her bir türü, çocuğun farklı durumlarda ilgi merkezine nasıl odaklandığını belirler. Dikkat türleri şunlardır:
Çocuk, dikkatini belirli bir konuya yöneltir ve ilgisiz uyaranları göz ardı edebilir.
Seçici dikkati kullanan çocuk; sınıfında çok çeşitli ve ilgi çeken oyuncak bulunmasına rağmen etkinlik saatinde sadece o andaki çalışmasıyla ilgilenir ve sınıfındaki oyuncakları göz ardı edebilir; kalabalık bir ortamda ebeveyninin sesini duyup dikkatini ona yönlendirebilir.
Çocuk, aynı anda birden fazla uyaran veya göreve dikkatini yöneltebilir. Bu beceri okul öncesi dönemde gelişim aşamasındadır.
Bölünmüş dikkati kullanan çocuk; bir etkinlik sırasında bir taraftan sizi dinlerken diğer taraftan etkinlikte yapılması istenen görevi yapabilir; aynı anda hem oyun oynar hem de müzik dinleyebilir.
Çocuk, bir etkinlik veya göreve uzun süre odaklanabilir.
Sürekli dikkati kullanan çocuk, okunan bir hikâyeyi sonuna kadar dinleyebilir, okuma boyunca dikkatini sürdürebilir.
Çocuk, bir görevden başka bir göreve geçiş yapabilir.
Değişen dikkati kullanan çocuk, oyun oynarken yanındaki büyüğüyle kısa bir konuşma yapıp sonrasında oyununu kaldığı yerden sürdürebilir.
Okul Öncesi Dönem Çocuklarda Dikkat Geliştirme
Yaşa Bağlı Değişim
Çocuklar dikkatlerini kısa süreliğine odaklayabilir, sık 2-3 Yaş riyle hareket edebilirler.
sık ilgilerini değiştirebilir ve çoğunlukla anlık dürtüle-
Dikkat süresi uzamaya başlar, basit kuralları takip
4-5 Yaş eğilimindedir.
edebilir ancak hâlâ hareketli ve keşfetmeye açık olma
Dikkat kapasiteleri daha belirgin hâle gelir, yönergeleri 6+ Yaş ancak bireysel farklılıklar görülebilir ve bazı çocuklar takip etme ve planlı hareket etme yetenekleri gelişir bu süreçte ek desteğe ihtiyaç duyabilir.
Her çocuk özeldir ve farklı gelişim özelliklerine sahiptir. Eğer çocuğunuz yönergeleri takip etmekte sürekli zorlanıyor, oyunlara katılmakta güçlük çekiyor ve odaklanmakta yaşıtlarına göre zorlanıyorsa çocuğunuzun dikkat süreçlerinin desteklenmesi gerekebilir.
Çocuğunuzun dikkat eksikliği ve odaklanma problemi yaşadığını düşünüyorsanız öncelikle çocuğunuzun davranışlarını farklı ortam ve zamanlarda dikkatlice gözlemleyin. Gözlemler sonucunda çocuğunuzun bu zorlukları sadece belli durumlarda değil farklı ortam ve zamanlarda yaşadığını fark ettiğinizde bu durumu sınıf öğretmeniyle paylaşın.
Sınıf öğretmeniniz çocuğunuz ile ilgili gözlemlerini sizinle paylaşacak ve sizi yapılması gerekenler konusunda yönlendirecektir. Bu yönlendirmelerden bazıları; evde dikkat süreçlerini destekleyen yöntemlerin uygulanması, okul rehber öğretmeni ya da psikolojik danışmana yönlendirme vb. şeklindedir.
Rehber öğretmen/psikolojik danışman, çocuğunuz ve sizinle görüşme yapar. Gözlem, görüşme ve ihtiyaç hâlinde uygulayacağı test sonuçlarıyla ulaştığı bilgileri sizinle değerlendirerek size danışmanlık yapar. İhtiyaç hâlinde daha detaylı bir değerlendirme için sizi, çocuk ve ergen psikiyatristine yönlendirebilir.
Bu süreçte çocuğunuzun dikkat ve odaklanma becerilerini geliştirmesi zaman alabilir. Lütfen sabırlı olun, çocuğunuzun olumlu davranışlarını pekiştirin ve ihtiyaç duyduğunda ona rehberlik edin.
Okul Öncesi Dönem Çocuklarda Dikkat Geliştirme
Dikkat Geliştirme Egzersizleri ve Evde Oynanabilecek Oyunlar
Çocukların dikkat süresini uzatmak ve odaklanma kapasitesini desteklemek için evde oynanabilecek oyunlardan bazıları şunlardır:
Nesne Bulma Oyunu
Karmaşık bir ortamda belirli bir nesnenin bulunmasına yönelik bu oyunlarla çocuğunuzun dikkat gelişimini destekleyebilirsiniz. Örneğin basitleştirilmiş ve oyunlaştırılmış oryantiring (harita kullanılarak hedeflerin bulunması) etkinliği ile çocuklarınızın hem doğada vakit geçirmesini sağlayabilirsiniz hem de bir hedefe odaklanarak problem çözme becerilerinin gelişmesini destekleyebilirsiniz. Böylece
seçici dikkat ve görsel dikkat becerilerini geliştirebilirsiniz.
Hikâye Anlatma ve Tamamlama Oyunu
Bir hikâyenin başını anlatıp devamını çocuğun kurguladığı bu oyun ile çocuğunuzun odaklanma süresini artırabilir, yaratıcılık becerilerini geliştirebilirsiniz.
Hafıza Hikâyeleri Oyunu
Çocuğunuza onun da bildiği kısa bir hikâyeyi eksik veya hatalı anlatıp ardından hikâyede eksik veya hatalı anlatılan yerleri söylemelerini isteyerek hafıza çalışmaları yapabilirsiniz.
Okul Öncesi Dönem Çocuklarda Dikkat Geliştirme
Seçilecek Oyun ve Etkinliklerde Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar
Oyunlarda kullanılan içerikler çocuğunuzun gelişim düzeyine uygun olmalıdır. (Örneğin kullanacağınız ses ve resimler çocuğunuzun gelişim düzeyine uygun seçilmelidir.)
Görevler kolaydan zora olacak şekilde sıralanmalıdır.
Oyun veya etkinlik seçilirken çocuğun ilgisine dikkat edilmeli, hatta birlikte karar verilmelidir.
Bazı çocuklar doğada oyun oynamaktan hoşlanırken bazıları masa başı etkinlikleri tercih edebilir.
EBA’da “Erken Çocukluk Eğitimi” sekmesinde yer alan içerikleri inceleyerek çocuğunuzun yaş gelişimine uygun olanlardan (365 Gün Oyun, Öyküler vb.) yararlanabilirsiniz.
Kıymetli Ebeveynler,
Çocuklarda dikkat, bilişsel olgunlaşma ve uyum ile gelişir ancak unutulmamalıdır ki büyüme ve gelişme süreci her çocukta farklı ilerler. Her çocuğun ihtiyaçları farklıdır; bazı çocuklar daha fazla yönlendirme ve desteğe ihtiyaç duyabilir. Ebeveynler olarak çocuğunuzun gelişim sürecini sabırla takip edin. Onu destekleyin ve uygun yönlendirmeler yaparak dikkat becerilerinin güçlenmesine yardımcı olun.
Eşini Bul! – Dikkat ve Hafıza Oyunu Rehberi
Sevgili Ebeveynler,
Bu oyun, çocuğunuzun dikkat, görsel hafıza ve eşleştirme becerilerini desteklerken, aynı zamanda birlikte keyifli vakit geçirmenize yardımcı olmak amacıyla hazırlandı. Oyunun temel amacı, kapalı kartlar arasından aynı görselleri bularak eşleştirmektir. Görsellerin içinde, ülkemizde yaşayan ve nesilleri tükenmekte olan hayvan türleri bulunmaktadır. Bu türlerin neslinin tükenmemesi için neler yapabileceğimizi konuşmak, hem oyun sırasında keyifli bir sohbet ortamı oluşturur hem de çevre bilincinin gelişmesine katkı sağlar.
Hazırlık Aşaması:
- 1. Sayfanın sonunda yer alan kartları yazdırın.
- 2. Kartları keserek toplam 6 çift (12 kart) olacak şekilde hazırlayın.
- 3. Kartların yüzü kapalı olacak şekilde masaya yerleştirin.
Oyun Nasıl Oynanır?
- 1. Oyun sırayla oynanır. Başlangıçta çocuğunuza örnek olması için iki kart açarak nasıl oynandığını gösterin.
- 2. Eğer açılan kartlar birbirinin eşi ise, bu kartlar açık kalır ve oyuncu bir kez daha kart açma hakkı kazanır.
- 3. Kartlar eşleşmezse, yeniden kapatılır ve sıra diğer oyuncuya geçer.
- 4. Tüm kartlar eşleştirilene kadar oyun devam eder.
- 5. Oyunun sonunda en fazla eşleşmeyi yapan oyuncu kazanır.
Oyun Süresince Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Çocuğunuzu cesaretlendirin; doğru ya da yanlış tahminlerinde yapıcı ve sabırlı bir tutum sergileyin.
Çocuğunuz oyunun kurallarını öğrendikten sonra, zaman sınırlı bir şekilde oynanarak oyuna heyecan katabilirsiniz.
Çocuğunuzla, farklı kartlar hazırlayarak aynı oyun kurallarını uygulayıp oyunu yeniden oynayabilirsiniz.
Oyun kartlarını çocuğunuzla birlikte hazırlamak, çocuğunuzun psikomotor gelişimine katkıda bulunacaktır.
Oyun Sonrası Minik Sorularla Etkileşim:
Bu kartı hatırlıyor musun, daha önce nerede açmıştık?
Eşleşen iki kartın benzer yönleri neler? En kolay hatırladığın kart hangisiydi?
Bu tür sorular, çocuğunuzun dil gelişimi ve dikkat becerileri üzerindeki farkındalığını artırmak açısından önemli katkılar sunacaktır. Ayrıca, çocuğunuzun, ülkesinde nesli tükenmekte olan hayvanlar konusunda bilgi sahibi olmasına da olanak tanıyacaktır.
Keyifli oyunlar ve birlikte kaliteli zamanlar dileriz!
